ئاسۆ عومەرزادە
کورد و جوو دوو گەلی خاون مێژوو وشارستانیەتن. لە بوارەکانی مێژوویی و کلتووری و کۆمەڵایەتی ئەو دوو گەلە خاڵی هاوبەشیان زۆرن. کوردستان لە سەرچاوەکانی مێژوویدا بە لانکەی شارستانیەت بەناو بانگە. زۆریەک لە ئایینەکان چ زمینی یان ئاسمانی لە ناوچەکانی کوردستان و ئیسرائیل سەریانهەڵداوە،بوونی ئایینەکانی ئیزدی،یارسان، زردەشتی،مانی و مەسیحی و یهودی گەواهیدەری ئەو راستییەن.هەروەها،پێکەوە ژیانی ئایینە جۆراوجۆرەکان لە کوردستان ئەوە دەسڵمێنێت کە گەلی کورد گەلێکی ئاشتیخوازو مرۆڤ دوست بووە،سەرەرای ئەوە کە هەر ئائدیۆلۆژیەک یان دینێکی نوێ هاتبێتە ناویەوە ئەگەرلە روانگەیانەوە سوودمەند بوو بێت بە سینگێکی ئاواڵە وەریانگرتووە. ئایینی ئیسلامیش یەکێک لەو ئایینانە بوو کە لە دورگری عەرەبی سەریهەڵداو بە ناوچەکەدا بڵاو بۆوە و زۆربەی کوردەکانیش بە سینگێکی ئاواڵە پێشوازیان لێکرد،بەڵام بەداخەوە هەردوایی بڵاوبوونەوەی ئەو ئایینە هێندێک مەلاو کەسانی ئایینی سوودیان لەو دەرفەتە وەرگرتوو وبەناوی ئیسلام بەرد بوونە خیانەت وتاڵانکردنی ماڵ و نامووسی خەڵکی کورد ولە هیچی کردەوەیەکی ناشیرن دژ بەو گەلە خۆیان نەپاراست و بۆ بارەقەڵلاهی خەلیفەکانیان ئەوەی خەراپ بوو بە سەر ئەو گەلەیانداهێنا. تا بیست ساڵ لەوە پێش ،هێندێک لە مەلاکان بەناوی دین و ئیسلام خوێندنی مەدرەسەیان لە ماڵ و منداڵی کورد قەدەغە دەکرد وناردینیان بۆ قوتابخانە بە سەرەتای دەستپێک بە کافربوونیان دەزانی، زێدە لەوە خوێندنی مەدرەسەیان بە خوێندنی شەیتان ناو دەبرد بۆ ئەوەی گەلی کورد چاوی نەکرێتەوە و گوێ لەمستی قسەکانی مەلاکان بن. ئێستاکە گەرچی سەردەمەکەی گۆراوە و گەلی کورد هوشیار وبەئاگا بۆتەوە، بەڵام بە شێوەیەکی دیکە کەوتونەتە دوژمنایەتی ئەو گەلە، ئەوەش هێندێک لە مەلاکان بە تایبەت ئەوانەی لە ناو پارتە ئیسلامیەکاندان خەڵکی کوردستان هاندەدەن کە دوژمنایەتی گەلی ئیسرائیل بکەن.هەرچەند لە قورئاندا هاتووە کە:" گەلان هەمووی برای یەکن و ئەوەی جیایاندەکاتەوە کاری چاکەی زۆرترە".هەروەها، چەندین ئایەی دیکەشمان لەو زمینەیەیدا هەیە،بەڵام بەداخەوە بەرژەوەندی مەلاکان وموریدەکانیان لە گەڵ خەلیفەکانیان ئەو ئایەتانە نابینن. بە درێژای هەزارو چوارسەد ساڵ لەوە پێش کەسایەتی تاکی کورد بچوککراوەتەوە و هەمیشە لە لایەن ئەو مەلایانە وا تێگەیندراون کە دەبێت ئەو گەلە لەخزمەت نەتەوەکانی عەرەب وتورک وفارس دابن و هەرشتێک بە قازانجی ئەو میللەتە بوو بێت، ئەوە لەلایەن ئەو بەکرێگیراوانە حرام کراوە.هەر ئەو گەلانەی کە بە درێژی میژوو كوردیان كردبوو پێشەنگی شەڕەكانی خۆیان لە ژێرچەتری پاراستنی ئاینی ئیسلام، بۆ چەسپاندنی پێگەی نەتەوایەتی خۆیان هەردەم گوتویانە ئیسلام رێگە نادات هیچ نەتەوەیەك جیا بێتەوە،لە بینینی دەوری شوفینی و دەستەڵاتی دین و دوڵەتیان خستبووە ژێر دەستەڵاتی خۆیان.
هەموومان دەزانین جوو لە هەموو شار و ناوچەیەكی كوردستان بە هەر چوار پارچەیەوە ژیاوە و مال و حال و ناونیشانی خۆیان هەبووە، دەورێکی سەرەکیشیان گێراوە لە گەشەسەندنی ئابووری کوردستان.هەرچەند ئێمەی کورد مێژوویەکی دوورو درێژمان هەیە لە گەڵ گەلی جوو و پیوەندیەکی بەهێزمان هەبووە،بەڵام ئێستا لە لایەن دوڵەتانی عەرەبی وئیسلامی دوژمنایەتی کورد دەکرد و پیوەندی کورد و جوو بە حرام دەزاندرێت. لە حالێکدا،دەوڵەتە عەرەب و ئیسلامییەكان پەیوەندی راستەخۆ یا ناراستەخۆیان لەگەڵ ئیسرائیل هەیە و لە هەموو دوڵەتە عەرەبی و ئیسلامییەكاندا جگە لە چەند وەڵات نەبێت ئاڵای ئیسرائیلی دەشەكێتەوە و پەێوەندییە مرۆییەكانی كورد- ئیسرائیلیش بە خەیانەت وهێرش بۆ سەر ئیسلام ناوزەد دەكەن. ئێمه‌ی كورد هیچكات زیانمان له جووله‌كه‌كان نه‌دیوه، به‌پێچه‌وانه زیاتر لە دراوسێ موسەڵمانەكانمانه‌وه زیانمان دیتووە. له هه‌ر شوێنێك ناوی جووله‌كه یان ئیسرائیل دێت له ژێر هه‌ر ناوێكدا بێ، باسكردنه‌كه‌ی بۆ كورد بڤه‌یه. بە درێژایی مێژوو، دۆستایه‌تی و پێكه‌وه ژیانی سه‌رجه‌م چین و توێژ و ئایینه‌كان له كوردستاندا هه‌بووه و كێشه‌یه‌كیان پێكه‌وه نه‌بووه. به تایبه‌تی له‌سه‌رده‌می ده‌سه‌ڵاتدارێتیی كورده‌كاندا، جووله‌كه و باقی كه‌مینه ئایینییه‌كانی دیكه‌ی نێو كوردستان، مافه‌كانیان به ته‌واوه‌تی له‌به‌رچاو گیردراوه و فه‌رق و جیاوازییان نه‌خراوه. نموونه‌ش هه‌م سه‌رده‌می كۆماری كوردستانه كه تێیدا هه‌موو مافه‌كانی كه‌مینه ئایینییه‌كان دابین كرابوو، هه‌میش له‌سه‌رده‌می ئێستای حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستاندا كه به‌ڵگه‌یه‌كی حاشاهه‌ڵنه‌گره و تازه‌تریشن به‌ڵگه‌ی روونیش كۆڕه‌وی مه‌سیحییه‌كانه له ناوچه جیاجیاكانی عێراقه‌وه بۆ بن باڵی حكومه‌تی هەرێمی کوردستان.
گەلی کورد دەتوانێت بێ گوێدان بە هەرەشەکانی وڵاتانی دەوروبەری پیوندییەکانیان بە سیاسەتێکی دروست وژیرانە لە گەڵ هەموو گەلانی دوونیا داربرێژێت بە تایبەت لە گەڵ گەلی ئیسرائیل کە خاڵی هاوبەشی زۆرپێکەوە کۆمان دەکاتەوە و ئێستاکەش باشترین هەلە کە ئەو دەرفەتە بقۆزینەوە،چونکە ئێمە پێویستیمان بە زۆر بوار هەیە کە جوولەکەکان ئەو قۆناغەنەیان تێپەراندووە و ئەزموونی باشیان وەرگرتووە لە ناوچەیەکدا کە دۆژمنەکانمان یەکن.
پێویستە میللەتی کورد، هەموو تواناکانی بخاتە گەڕ بۆ ئەوەی چارەنووسی خۆی خۆی بگرێتە دەست و ئامادە قوربانیدان بن، تاکو لە ژێر ستەم و چەپۆکی گەلانی فارس و تورک وعەرەب بێنەدەر. گەلی جوو هەرچەند لە سەرخاک و وڵاتی خۆیان نەبوون ،بەڵام بە هۆی هەوڵە بەردەوامەکانیان توانیان خاکیان بستێنەوە وبە مافەکانیان بگەن، بەڵام ئێمە کارمان ئاسانترە لە گەلی جوو بۆ ستاندنەوەی خاکەکەمان، چونکە ئێمە لەسەر خاکی خۆمان دەژین تەنیا ورەو و بەرخۆدانێکی گشتی پێویستە بێ سڵمینەوە لە هەموو تەنگ وچەلەمەیەک، دژی ئەو نەتەوانەی خاکەکەیان داگیر کردووین.هەروەها لە سەر کورد پێویستە پیوەندیەکانیان لە گەڵ کوردە جووەکان لە هەموو بوارێکدا پەرە پێبدات،چونکە سەرمایەیەکی بەنرخی دوارۆژی کوردن،سەرەرای ئەوەی کە کورد وئیسرائیل دەبێت پیوەندیەکی بەهێز و ستراتیژی پێکەوە ببەستن،چونکە پیوەندی کورد و جوو سەرەرای ئەوە کە زۆر کۆنە ، بەڵام لە ئێستادا پیوندیەکی ستراتیژی و پێویستەیەکی هەونوکەییە.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر