ویدیویی بسیار دیدنی از یک کشف باستانی از قلعه‌ای در شمال کوردستان که در واقع تاریخ بشر را دو برابر می‌کند.
بە پێی لێکۆلینەوەی زۆربەی پسپۆرانی بواری شوێنەوارناسی و مێژوو، کوردستان بە لانکەی شارسانیەت بە ناو بانگە. بوونی قەڵاکانی ریپاپا ، زێویەو، هەوڵێر. کەرکوک، وان، دیاربەکر و دەیان قەلای دیکەش کە بە شێویەکی زانستی ئێستا لێکۆلینەوەی بۆ نەکراوە، سەرەرای ئەو شوێنەوارانەی دیکە وەک ئەشکەوتی شانەدەر کە یەکەم مرۆڤی نیاندەرتاڵی تێیا دۆزرایەوە لە گەڵ بێستوون و چیای نەمروود و شوێنی نیشتنەوە و بەرزبوونەوەی کەشتیەکەی نوح وسەدان شوینەواری دیکە بەڵگەن بۆ بوونی ئەوەی کە گەلی کورد خاوەن شارستانیەتێکی یەکجار کۆن ومەزنە. جیا لە فیلسوف و عارف پێغەمبەرانەی لەو شوێنە لە دایک بوون کە نموونەی هەرە بەرزیان زەردەشتی پێغەمبەرو حەزرەتی برایمی پێغەمبەر کە بە بابەگەورەی پێغەمبەران بە ناوبانگە لە گەڵ مەنسووری عەڵاج، کە فرە ئایینی و کلتوری لە کوردستان بەڵگێکی زیندوون بۆ ئەو ەی کورد پێگەیەکی مەزنی لە سەرهەڵدان و بڵاوبوونەوەی شارستانیەت کە موڵکی مرۆڤایەتین هەبووە.
...............................................................
له فیلمه‌که‌دا ئاوا ده‌ڵێن:
ئه‌و شوێنه که‌وتۆته 500 مایلی (800 کیلومیتر)ی ئه‌ولای بازاڕه قه‌ره‌بالغه‌کانی ئیستانبوله‌وه.
ئیشانورفا له باشووری رۆژهه‌ڵاتی تورکیایه. ساڵی 1994 له "گۆبگلی ته‌په" (ناڤوکێ، ناوه کوردی و راسته‌قینه‌که‌یه‌تی)، شوانێک سه‌رنجی سووچی به‌ردێکی دا که سه‌ری له خۆڵ وه‌ده‌رنابوو.
شوانه‌که ده‌ستی کرد به هه‌ڵدانه‌وه. به‌رێکه‌وت گه‌یشته دیوارێکی 90 فووتی (27،45 میتر) که لێواره‌کانی رێک تاشرابوون. ناوه‌ڕاستی دیواره‌که په‌یکه‌ری تاشراوی ئاژه‌ڵێکی پێوه‌بوو.
له تاقیکارییه‌کی وردتردا ئه‌وه روون بۆوه که دیوار و په‌یکه‌ره‌کان له لایه‌ن په‌یکه‌رتاشێکی لێزانه‌وه ساز کراون که ئامرازی پێشکه‌وتووی هه‌بووه.
کاتێ زاناکان ئه‌مه‌یان دۆزییه‌وه، راستییه‌ک ده‌رکه‌وت.
شوانه کورده‌که شتێکی دۆزییه‌وه که ره‌نگه سه‌رسوڕهێنه‌رترین دۆزینه‌وه‌ی مێژوویی له چاخه مۆدێرنه‌کاندا بێ.
له شوێنیک که به "گۆبگلی ته‌په" ناسراوه..
گروپی شوێنه‌وارناسانی ئاڵمانی بۆ ماوه‌ی 13 ساڵ، به وردی چوونه نێو گۆڕاییه‌که و هه‌تا ئه‌وجێیه‌ی بۆیان کرا له مێژووی ئه‌و شوێنه‌یان کۆڵییه‌وه.
ئه‌وان له ماوه‌ی 13 ساڵدا ته‌نیا توانییان 5% له‌و شارستانییه‌ته مه‌زنه هه‌ڵبده‌نه‌وه.
ئه‌وان ده‌یانزانی که چ شتێک له ژێر عه‌رزی دایه؟
بازنه به‌ردینه‌کان یه‌ک له دوای یه‌ک، بازنه‌ی به‌ردینی ته‌واو، له‌نێو بازنه‌کاندا کۆڵه‌که‌ی به‌ردینی تاشراوی زۆر گه‌وره هه‌بوون.
هه‌ر کام له کۆڵه‌که‌کان 19 فوت (5،795 میتر) به‌رزن و 15 تۆنیان کێش هه‌یه،
ئه‌نجامی تاقیکارییه‌کان ئه‌م گریمانه‌یه‌یان ده‌رخست که ته‌مه‌نی "گۆبگلی ته‌په" 12000 ساڵه. نزیکه‌ی 7000 ساڵ له میزۆپۆتامیا کۆنتره که بۆ ماوه‌یه‌کی زۆر به بێشکه‌ی شارستانیه‌تی مرۆڤ له‌قه‌ڵم ده‌درا.
له چاو ئه‌وێ، ئێمه هیچ شوێنێکی گه‌شه‌سه‌ندووتری دیکه‌مان نییه.
له‌به‌ر ئه‌مه ئێستاکه ته‌مه‌نی مرۆڤ دوو به‌رامبه‌ر بووه.
ئه‌وێ ئه‌مێستاکه شوێنێکی مه‌زنی بێوێنه‌یه و بازنه‌ی سه‌رسوڕهێنه‌ری تێدایه که ته‌نیا بۆ ئه‌وه له‌وێ له‌سه‌ر پێیه هه‌تا ئێمه نهێنییه‌کانی بدۆزینه‌وه. له ئێمه ده‌پرسێ که بچین و بیدۆزینه‌وه که ئه‌م شوێنه‌وارانه چین؟ ورده‌کارییه‌کانیان؟ ئێمه نازانین که کێ ئه‌وانه‌ی ساز کردووه! ئه‌وان ته‌نیا له تاریکاییدا هاتوونه‌ته ده‌رێ. ئێمه له‌باره‌یانه‌وه هیچ نازانین!
چوونه‌ته ناو مێژوویه‌ک که پێشتر به ته‌واویی پێگه‌یشتبوو. به بۆچوونی من ئه‌وه به‌شێکی فه‌رامۆشکراوه له مێژووی مرۆڤایه‌تی.
ئایا دۆزینه‌وه‌ی سه‌رچاوه‌ی "گۆبگلی ته‌په" ده‌توانێ له بنه‌ڕه‌ته‌وه تێگه‌یشتنی ئێمه له مێژووی مرۆڤایه‌تی بگۆڕێت؟
ره‌نگه هۆیه‌ک بێ بیسه‌لمێنێ که مرۆڤ له‌م شارستانیه‌تییه که‌ونارایه‌دا خشتێکی له هه‌قیقه‌ته‌کان ون کردبێ.
زۆر حیکایه‌ت و چیرۆک هه‌ن سه‌باره‌ت به‌وه‌ی که پێشتر شارستانیه‌تیه‌ت هه‌بووه و به‌شێوه‌یه‌کی سه‌رسووڕهێنه‌ر ئاڵۆزه و به‌قا به کۆنبوونه‌که‌ی ناکرێ.
من پێموایه که ئێمه له‌باره‌ی دنیاوه زانیاری و تێگه‌یشتنی که‌ممان هه‌یه، له رابوردوودا شتی زۆر ئاڵۆزتر و سه‌رسوڕهێنه‌رتر هه‌بوون که له سه‌رده‌مه زۆر کۆنه‌کاندا روویان داوه. به کۆکردنه‌وه‌ی لایه‌نه جۆراوجۆره‌کان ئه‌وه ده‌رده‌که‌وێ که "گۆبگلی ته‌په" ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ 12000 ساڵ له‌وه‌پێش، ئه‌وه‌ش 7000 ساڵ کۆنتره له کۆڵه‌که به‌ردینه‌کان و سێ کوچکه مه‌زنه‌کان و له راستیدا به پێی نه‌ریتی مه‌سیحی، چوار ساڵ به‌ر له زایین ساز کراون و ئه‌مه‌ش له راستیدا 8000 ساڵ پاش دامه‌زرانی "گۆبگلی ته‌په"یه.
به‌م پێیه لێره‌دا سه‌رزاره‌کییانه شتێکی دژ و ناته‌با سه‌باره‌ت به تێگه‌یشتنی ئاسایی له گه‌شه‌ی شارستانیه‌تی مرۆڤی هه‌یه.
به‌شێوه‌یه‌کی سه‌رسووڕهێنه‌ر پاش 13 ساڵ هه‌ڵکه‌ندن و پشکنین، شوێنه‌وارناسان درێژه به پشکنینی خۆیان ده‌ده‌ن.
ئه‌وان نه‌یانتوانیوه ئامرازێکی به‌ردتاشین یان که‌ره‌سته‌یه‌کی کشتوکاڵ بدۆزنه‌وه. چۆن ده‌توانی به‌ردی تاشراو و نه‌خشێندراوی ته‌واو رێکوپێک ساز بکه‌ی که 19 فوت (5،795 میتر)به‌رزه و 11000 تا 12000 ساڵ ته‌مه‌نیان هه‌یه، به‌ڵام هیچ که‌ره‌سته‌یه‌کت نه‌بێ؟!
رازی سه‌رهه‌ڵدانی "گۆبگلی ته‌په" پێکهاتووه له به‌ردی که‌ونارای هه‌ڵکۆڵراوی زۆر گه‌وره که له‌سه‌ری وێنه‌ی بونه‌وه‌رانێکی وه‌کو مشکه کێوی و قورینگیان تاشیوه. ئێمه بوونه‌وه‌رگه‌لێکی زۆر و ئاژه‌ڵی جۆراوجۆرمان دۆزیوه‌ته‌وه، باڵنده، مێرو و ته‌نانه‌ت مرۆڤ و کۆیه‌کی ئاوا سه‌یریان خوڵقاندووه. هه‌روه‌ها ئه‌و گا کێوییه که شوێنه‌وارناسان له بن خۆڵیان ده‌رهێناوه و ئێستا ئه‌وه‌ی ئه‌وان به ئێمه‌ی ده‌ڵێن ئه‌م گریمانه‌یه ده‌خاته مێشکی منه‌وه که ئه‌وان ته‌نانه‌ت سه‌رده‌می نوحیش نیشان ده‌ده‌ن.
ئه‌وێ نزیکه‌ی 350 مایل (560 کیلومیتر)له ئاراراته‌وه (ئاگری) دووره و زۆربه‌ی زاناکانی کتێبی پیرۆز پێیان وایه که شوێنی له‌نگه‌رگرتنی که‌شتی نوح بووه. ئاژه‌ڵه تاشراوه‌کانی "گۆبگلی ته‌په" ئه‌م بۆچوونه پشتڕاست ده‌که‌نه‌وه که ئاژه‌ڵه‌کان جۆراوجۆر بوون، به‌ڵام له راستیدا گه‌ر سه‌رنج بده‌ین ئاماژه به لافاوێکی گه‌وره ده‌کا که له ئه‌نجیلیشدا باسی لێوه‌کراوه.
شوێنه‌وارناسان به‌و راستییه ده‌زانن که زیاتر له 2000 حه‌کایه‌ت سه‌باره‌ت به لافاوه گه‌وره‌که هه‌ن که شارستانیه‌تی سه‌ره‌تای له‌ناوبرد. به‌شێک له لێکۆڵه‌ره‌وان پێیانوایه رووداوه‌کانی نوح و چیرۆکی هاوشێوه‌ی ئه‌و وته‌یه ده‌ڵێن که نوح له شوێنه‌واره‌کانی "گۆبگلی ته‌په"دا تۆمارکراوه. ئه‌گه‌ر ئه‌وه راست بێ، روون ده‌بێته‌وه که کاتی لافاوه گه‌وره‌که ده‌گه‌رێته‌وه بۆ کۆتاییه‌کانی چاخی سه‌هۆڵین که چاخی پیرۆز زۆر نزیکتره. نیشانه‌گه‌لێک له‌به‌ر ده‌ستدا هه‌ن که ئه‌وێ ره‌نگه به خۆڵی رۆس (Clay) وێران بووبێ و کۆتایی پێهاتبێ. زۆر شت روویداوه، کۆڕه‌وی مه‌زن، ئه‌گه‌ری هه‌یه بورکانه‌کان ته‌قیبێتنه‌وه، لمی زۆری به‌جووڵه و خێرا هاتبێت، گۆڕانکاریی زۆر خێرا و بێوێنه روویانداوه، به‌ڵام پرسیارێکی زۆر قورس هه‌روا بێ وه‌ڵامه، کێ "گۆبگلی ته‌په"ی ساز کردووه؟ شوێنه‌وارێکی ئاوای بۆ چ مه‌به‌ستێک و چۆن خوڵقاندووه؟ وا له هه‌لومه‌رجێکی ده‌گمه‌ندا زیاتر له 10000 ساڵه که ماوه‌ته‌وه؟ ئێمه سه‌باره‌ت به "گۆبگلی ته‌په" ئه‌وه‌مان زانی که ئه‌و ناوچه‌یه به وردبینییه‌وه خراوه‌ته بن عه‌رزی. ئیدی "گۆبگلی ته‌په" له‌وێ نه‌ما و خه‌ڵکی کۆچباریان کرد، به‌ڵام له‌وه ده‌چێ که به‌جێی ئه‌وه‌ی خاپووری بکه‌ن، ئه‌وێیان ناشت هه‌تا له ئاشتیدا بمێنێته‌وه. به‌ڵام بۆچی خه‌ڵکی ئه‌وێ شوێنه مێژووییه‌که‌ی خۆیان خسته ژێر 20 فوت (6.1 میتر) خۆڵه‌وه؟
ئه‌گه‌ری ئه‌وه هه‌یه که "گۆبگلی ته‌په" به‌ئانقه‌ست ناشترابێ هه‌تا له چنگی هێرشکاران بیپارێزن؟ یان له‌به‌ر ئه‌وه ناشتوویانه هه‌تا وه‌ک خۆی بمێنێته‌وه بۆ ئه‌و کاته‌ی که ده‌گه‌ڕێنه‌وه؟
و : سمایل سمایل زادە
له فیلمه‌که‌دا ئاوا ده‌ڵێن:
ئه‌و شوێنه که‌وتۆته 500 مایلی (800 کیلومیتر)ی ئه‌ولای بازاڕه قه‌ره‌بالغه‌کانی ئیستانبوله‌وه.
ئیشانورفا له باشووری رۆژهه‌ڵاتی تورکیایه. ساڵی 1994 له "گۆبگلی ته‌په" (ناڤوکێ، ناوه کوردی و راسته‌قینه‌که‌یه‌تی)، شوانێک سه‌رنجی سووچی به‌ردێکی دا که سه‌ری له خۆڵ وه‌ده‌رنابوو.
شوانه‌که ده‌ستی کرد به هه‌ڵدانه‌وه. به‌رێکه‌وت گه‌یشته دیوارێکی 90 فووتی (27،45 میتر) که لێواره‌کانی رێک تاشرابوون. ناوه‌ڕاستی دیواره‌که په‌یکه‌ری تاشراوی ئاژه‌ڵێکی پێوه‌بوو.
له تاقیکارییه‌کی وردتردا ئه‌وه روون بۆوه که دیوار و په‌یکه‌ره‌کان له لایه‌ن په‌یکه‌رتاشێکی لێزانه‌وه ساز کراون که ئامرازی پێشکه‌وتووی هه‌بووه.
کاتێ زاناکان ئه‌مه‌یان دۆزییه‌وه، راستییه‌ک ده‌رکه‌وت.
شوانه کورده‌که شتێکی دۆزییه‌وه که ره‌نگه سه‌رسوڕهێنه‌رترین دۆزینه‌وه‌ی مێژوویی له چاخه مۆدێرنه‌کاندا بێ.
له شوێنیک که به "گۆبگلی ته‌په" ناسراوه..
گروپی شوێنه‌وارناسانی ئاڵمانی بۆ ماوه‌ی 13 ساڵ، به وردی چوونه نێو گۆڕاییه‌که و هه‌تا ئه‌وجێیه‌ی بۆیان کرا له مێژووی ئه‌و شوێنه‌یان کۆڵییه‌وه.
ئه‌وان له ماوه‌ی 13 ساڵدا ته‌نیا توانییان 5% له‌و شارستانییه‌ته مه‌زنه هه‌ڵبده‌نه‌وه.
ئه‌وان ده‌یانزانی که چ شتێک له ژێر عه‌رزی دایه؟
بازنه به‌ردینه‌کان یه‌ک له دوای یه‌ک، بازنه‌ی به‌ردینی ته‌واو، له‌نێو بازنه‌کاندا کۆڵه‌که‌ی به‌ردینی تاشراوی زۆر گه‌وره هه‌بوون.
هه‌ر کام له کۆڵه‌که‌کان 19 فوت (5،795 میتر) به‌رزن و 15 تۆنیان کێش هه‌یه،
ئه‌نجامی تاقیکارییه‌کان ئه‌م گریمانه‌یه‌یان ده‌رخست که ته‌مه‌نی "گۆبگلی ته‌په" 12000 ساڵه. نزیکه‌ی 7000 ساڵ له میزۆپۆتامیا کۆنتره که بۆ ماوه‌یه‌کی زۆر به بێشکه‌ی شارستانیه‌تی مرۆڤ له‌قه‌ڵم ده‌درا.
له چاو ئه‌وێ، ئێمه هیچ شوێنێکی گه‌شه‌سه‌ندووتری دیکه‌مان نییه.
له‌به‌ر ئه‌مه ئێستاکه ته‌مه‌نی مرۆڤ دوو به‌رامبه‌ر بووه.
ئه‌وێ ئه‌مێستاکه شوێنێکی مه‌زنی بێوێنه‌یه و بازنه‌ی سه‌رسوڕهێنه‌ری تێدایه که ته‌نیا بۆ ئه‌وه له‌وێ له‌سه‌ر پێیه هه‌تا ئێمه نهێنییه‌کانی بدۆزینه‌وه. له ئێمه ده‌پرسێ که بچین و بیدۆزینه‌وه که ئه‌م شوێنه‌وارانه چین؟ ورده‌کارییه‌کانیان؟ ئێمه نازانین که کێ ئه‌وانه‌ی ساز کردووه! ئه‌وان ته‌نیا له تاریکاییدا هاتوونه‌ته ده‌رێ. ئێمه له‌باره‌یانه‌وه هیچ نازانین!
چوونه‌ته ناو مێژوویه‌ک که پێشتر به ته‌واویی پێگه‌یشتبوو. به بۆچوونی من ئه‌وه به‌شێکی فه‌رامۆشکراوه له مێژووی مرۆڤایه‌تی.
ئایا دۆزینه‌وه‌ی سه‌رچاوه‌ی "گۆبگلی ته‌په" ده‌توانێ له بنه‌ڕه‌ته‌وه تێگه‌یشتنی ئێمه له مێژووی مرۆڤایه‌تی بگۆڕێت؟
ره‌نگه هۆیه‌ک بێ بیسه‌لمێنێ که مرۆڤ له‌م شارستانیه‌تییه که‌ونارایه‌دا خشتێکی له هه‌قیقه‌ته‌کان ون کردبێ.
زۆر حیکایه‌ت و چیرۆک هه‌ن سه‌باره‌ت به‌وه‌ی که پێشتر شارستانیه‌تیه‌ت هه‌بووه و به‌شێوه‌یه‌کی سه‌رسووڕهێنه‌ر ئاڵۆزه و به‌قا به کۆنبوونه‌که‌ی ناکرێ.
من پێموایه که ئێمه له‌باره‌ی دنیاوه زانیاری و تێگه‌یشتنی که‌ممان هه‌یه، له رابوردوودا شتی زۆر ئاڵۆزتر و سه‌رسوڕهێنه‌رتر هه‌بوون که له سه‌رده‌مه زۆر کۆنه‌کاندا روویان داوه. به کۆکردنه‌وه‌ی لایه‌نه جۆراوجۆره‌کان ئه‌وه ده‌رده‌که‌وێ که "گۆبگلی ته‌په" ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ 12000 ساڵ له‌وه‌پێش، ئه‌وه‌ش 7000 ساڵ کۆنتره له کۆڵه‌که به‌ردینه‌کان و سێ کوچکه مه‌زنه‌کان و له راستیدا به پێی نه‌ریتی مه‌سیحی، چوار ساڵ به‌ر له زایین ساز کراون و ئه‌مه‌ش له راستیدا 8000 ساڵ پاش دامه‌زرانی "گۆبگلی ته‌په"یه.
به‌م پێیه لێره‌دا سه‌رزاره‌کییانه شتێکی دژ و ناته‌با سه‌باره‌ت به تێگه‌یشتنی ئاسایی له گه‌شه‌ی شارستانیه‌تی مرۆڤی هه‌یه.
به‌شێوه‌یه‌کی سه‌رسووڕهێنه‌ر پاش 13 ساڵ هه‌ڵکه‌ندن و پشکنین، شوێنه‌وارناسان درێژه به پشکنینی خۆیان ده‌ده‌ن.
ئه‌وان نه‌یانتوانیوه ئامرازێکی به‌ردتاشین یان که‌ره‌سته‌یه‌کی کشتوکاڵ بدۆزنه‌وه. چۆن ده‌توانی به‌ردی تاشراو و نه‌خشێندراوی ته‌واو رێکوپێک ساز بکه‌ی که 19 فوت (5،795 میتر)به‌رزه و 11000 تا 12000 ساڵ ته‌مه‌نیان هه‌یه، به‌ڵام هیچ که‌ره‌سته‌یه‌کت نه‌بێ؟!
رازی سه‌رهه‌ڵدانی "گۆبگلی ته‌په" پێکهاتووه له به‌ردی که‌ونارای هه‌ڵکۆڵراوی زۆر گه‌وره که له‌سه‌ری وێنه‌ی بونه‌وه‌رانێکی وه‌کو مشکه کێوی و قورینگیان تاشیوه. ئێمه بوونه‌وه‌رگه‌لێکی زۆر و ئاژه‌ڵی جۆراوجۆرمان دۆزیوه‌ته‌وه، باڵنده، مێرو و ته‌نانه‌ت مرۆڤ و کۆیه‌کی ئاوا سه‌یریان خوڵقاندووه. هه‌روه‌ها ئه‌و گا کێوییه که شوێنه‌وارناسان له بن خۆڵیان ده‌رهێناوه و ئێستا ئه‌وه‌ی ئه‌وان به ئێمه‌ی ده‌ڵێن ئه‌م گریمانه‌یه ده‌خاته مێشکی منه‌وه که ئه‌وان ته‌نانه‌ت سه‌رده‌می نوحیش نیشان ده‌ده‌ن.
ئه‌وێ نزیکه‌ی 350 مایل (560 کیلومیتر)له ئاراراته‌وه (ئاگری) دووره و زۆربه‌ی زاناکانی کتێبی پیرۆز پێیان وایه که شوێنی له‌نگه‌رگرتنی که‌شتی نوح بووه. ئاژه‌ڵه تاشراوه‌کانی "گۆبگلی ته‌په" ئه‌م بۆچوونه پشتڕاست ده‌که‌نه‌وه که ئاژه‌ڵه‌کان جۆراوجۆر بوون، به‌ڵام له راستیدا گه‌ر سه‌رنج بده‌ین ئاماژه به لافاوێکی گه‌وره ده‌کا که له ئه‌نجیلیشدا باسی لێوه‌کراوه.
شوێنه‌وارناسان به‌و راستییه ده‌زانن که زیاتر له 2000 حه‌کایه‌ت سه‌باره‌ت به لافاوه گه‌وره‌که هه‌ن که شارستانیه‌تی سه‌ره‌تای له‌ناوبرد. به‌شێک له لێکۆڵه‌ره‌وان پێیانوایه رووداوه‌کانی نوح و چیرۆکی هاوشێوه‌ی ئه‌و وته‌یه ده‌ڵێن که نوح له شوێنه‌واره‌کانی "گۆبگلی ته‌په"دا تۆمارکراوه. ئه‌گه‌ر ئه‌وه راست بێ، روون ده‌بێته‌وه که کاتی لافاوه گه‌وره‌که ده‌گه‌رێته‌وه بۆ کۆتاییه‌کانی چاخی سه‌هۆڵین که چاخی پیرۆز زۆر نزیکتره. نیشانه‌گه‌لێک له‌به‌ر ده‌ستدا هه‌ن که ئه‌وێ ره‌نگه به خۆڵی رۆس (Clay) وێران بووبێ و کۆتایی پێهاتبێ. زۆر شت روویداوه، کۆڕه‌وی مه‌زن، ئه‌گه‌ری هه‌یه بورکانه‌کان ته‌قیبێتنه‌وه، لمی زۆری به‌جووڵه و خێرا هاتبێت، گۆڕانکاریی زۆر خێرا و بێوێنه روویانداوه، به‌ڵام پرسیارێکی زۆر قورس هه‌روا بێ وه‌ڵامه، کێ "گۆبگلی ته‌په"ی ساز کردووه؟ شوێنه‌وارێکی ئاوای بۆ چ مه‌به‌ستێک و چۆن خوڵقاندووه؟ وا له هه‌لومه‌رجێکی ده‌گمه‌ندا زیاتر له 10000 ساڵه که ماوه‌ته‌وه؟ ئێمه سه‌باره‌ت به "گۆبگلی ته‌په" ئه‌وه‌مان زانی که ئه‌و ناوچه‌یه به وردبینییه‌وه خراوه‌ته بن عه‌رزی. ئیدی "گۆبگلی ته‌په" له‌وێ نه‌ما و خه‌ڵکی کۆچباریان کرد، به‌ڵام له‌وه ده‌چێ که به‌جێی ئه‌وه‌ی خاپووری بکه‌ن، ئه‌وێیان ناشت هه‌تا له ئاشتیدا بمێنێته‌وه. به‌ڵام بۆچی خه‌ڵکی ئه‌وێ شوێنه مێژووییه‌که‌ی خۆیان خسته ژێر 20 فوت (6.1 میتر) خۆڵه‌وه؟
ئه‌گه‌ری ئه‌وه هه‌یه که "گۆبگلی ته‌په" به‌ئانقه‌ست ناشترابێ هه‌تا له چنگی هێرشکاران بیپارێزن؟ یان له‌به‌ر ئه‌وه ناشتوویانه هه‌تا وه‌ک خۆی بمێنێته‌وه بۆ ئه‌و کاته‌ی که ده‌گه‌ڕێنه‌وه؟
و : سمایل سمایل زادە
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر