پنجشنبه، آذر ۰۶، ۱۴۰۴

کورد لە نێوان بەرداشی ئێران و ئیسرائیل

 

ناونیشان: خۆرهەڵاتی ناوەڕاست لەبەردەم نەخشەیەکی نوێدا؛ کورد لە نێوان بەرداشی ئێران و ئیسرائیل

١. گۆڕانی نەخشەی هێز و ئەگەری جەنگی دووەم

لە ڕوانگەی ئەکادیمییەوە، "گۆڕانی نەخشەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست" مەرج نییە تەنها گۆڕانی سنوورە جوگرافییەکان بێت، بەڵکو گۆڕانی "بازنەکانی هەژموونـە.

  • ستراتیژی ئیسرائیل (دکتۆرینی ئۆختاپوس): ئیسرائیل پێشتر تەنها لەگەڵ شاخەکانی ئۆختاپوسەکە (حەماس، حیزبوڵڵا) دەجەنگا، بەڵام ئێستا بە گوێرەی ناوەندە ئەمنییەکانیان، بڕیاریان داوە سەرەکە (تاران) بکەنە ئامانج. ئیسرائیل دەیەوێت "قووڵایی ستراتیژی" ئێران لە سوریا و عێراق تێکبشکێنێت.
  • دۆخی ئێران: ئێران لە لاوازترین دۆخی خۆیدایە لە ڕووی شەرعییەتی ناوخۆیی و ئابوورییەوە، بەڵام خاوەنی تۆڕێکی بەهێزی میلیشیاییە. ئێران دەیەوێت شەڕەکە لە دەرەوەی سنوورەکانی خۆی ڕابگرێت. ئەگەر شەڕی دووەم ڕووبدات، وەک شەڕی کلاسیکی نابێت، بەڵکو بە شێوازی "شەڕی وێرانکاری ژێرخان" دەبێت (لێدانی پاڵاوگەکان، بەندەرەکان و سەرچاوەکانی وزە).

٢. بۆچی ئێران هەرێمی کوردستان (و کێڵگەی کۆرمۆر) دەکاتە ئامانج؟

ئەمە پرسیارە جەوهەرییەکەیە. کاتێک ئیسرائیل لە ئێران دەدات، یان گوشار دەخاتە سەر تاران، ئێران وەڵامی ئیسرائیل ناداتەوە بە شێوەیەکی کاریگەر، بەڵکو هێرش دەکاتە سەر هەولێر و کۆرمۆر. 

بەپێی تیۆری "بەلاڕێدانی قەیران" (Diversionary Theory) و "ئامانجی نەرم " (Soft Target)، هۆکارەکان ئەمانەن:

  1. جەنگی وزە (Energy Warfare): هێرشکردنە سەر کێڵگەی گازی کۆرمۆر تەنها پەیامێکی سەربازی نییە، بەڵکو ئابوورییە. ئێران دەیەوێت عێراق هەمیشە وەک کڕیارێکی وزەی ئێران بمێنێتەوە. ئەگەر غازی کوردستان پەرە بسێنێت، عێراق و تورکیا پێویستیان بە غازی ئێران نامێنێت. بۆیە ئێران لەرێگەی درۆنەکانییەوە پەیام دەدات: "نابێت کوردستان ببێتە جێگرەوەی وزەی ئێران."
  2. تۆڵەکردنەوەی ئاسان: ئێران توانای ئەوەی نییە ڕاستەوخۆ لە تەلئەبیب بدات بەبێ ئەوەی ڕووبەڕووی وێرانکاری گەورە ببێتەوە. بۆیە بۆ ڕازیکردنی جەماوەرە توندڕەوەکەی خۆی، هەرێمی کوردستان وەک "بنکەی مۆساد" وێنا دەکات و لێی دەدات. کورد لێرەدا دەبێتە "کیسەی بۆکسێن"    بۆ شاردنەوەی لاوازیی بەرگریی ئاسمانیی ئێران.
  3. تێکشکاندنی ئیرادەی سیاسی: مەبەست لێی ملکەچکردنی پارتە کوردییەکانە (پارتی و یەکێتی) بۆ ئەوەی نەبنە بەشێک لە هاوپەیمانی ڕۆژئاوا-ئیسرائیل.

٣. کورد لە کوێی ئەم ململانێیەدایە؟

بەپێی شرۆڤەی ناوەندەکانی وەک (Chatham House)، کورد ئێستا لە "چەقی زریانەکە"دایە:

  • لە عێراق (باشوور): کورد خاوەنی قەوارەیەکی نیمچە سەربەخۆیە، بەڵام ئاسمانی نییە. واتە ناتوانێت بەرگری لە خۆی بکات دژی درۆن.
  • لە ئێران (ڕۆژهەڵات): کورد وەک سەرەکیترین مەترسی بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی کۆماری ئیسلامی سەیر دەکرێت. ئێران دەزانێت هەر جووڵەیەکی دەرەکی، دەبێتە هۆی تەقینەوەی ناوخۆیی لە ڕۆژهەڵات و بەلووچستان.

٤. شیکاری بۆ ڕۆژهەڵاتی کوردستان: چی بکرێت؟

وەک تاکێکی ڕۆژهەڵاتی، دۆخەکە زۆر هەستیارە. ئێران هەوڵ دەدات بە بیانووی "بوونی هێزە کوردییەکان لە هەرێم" و "هاوکاری ئیسرائیل"، زەمینە بۆ سەرکوتێکی خوێناوی لە ڕۆژهەڵات خۆش بکات.

گەلی ڕۆژهەڵات دەبێت چی بکات؟ (نەخشەڕێگای ستراتیژی):

  • یەکەم: خۆبەدوورگرتن لە "شەڕی بەوەکالەت" (Proxy War):

زۆر گرنگە جووڵەی کورد لە ڕۆژهەڵات وەک جووڵەیەکی "سەربەخۆ و نیشتمانی" دەربکەوێت، نەک وەک بەشێک لە پلانێکی ئیسرائیلی. چونکە ئەگەر خەڵک وەک داردەستی دەرەکی وێنا بکرێن، ڕژێم شەرعییەت بەکاردەهێنێت بۆ کۆمەڵکوژی. پەیامەکە دەبێت "ماف و ئازادی" بێت، نەک "هاوکاری ئیسرائیل".

  • دووەم: ئامادەکاری بۆ "بۆشایی دەسەڵات" (Power Vacuum):

ئەگەر شەڕی ئێران و ئیسرائیل فراوان بێت، دەسەڵاتی ناوەندی لە تاران لاواز دەبێت. لەم کاتەدا، نابێت ڕۆژهەڵات تەنها چاوەڕێی رووخان بێت. دەبێت لە ئێستاوە تۆڕە مەدەنییەکان، ڕێکخستنە نهێنییەکان و ئەنجومەنە خۆجێییەکان ئامادە بن بۆ ئەوەی ئەگەر پۆلیس و سوپا کشانەوە، "کۆنتڕۆڵی ئیداری و ئەمنی" شارەکان بگرنە دەست بۆ ڕێگری لە تاڵانی و فەوزا.

  • سێیەم: یەکگرتوویی گوتار:

گەورەترین کێشەی ڕۆژهەڵات ئێستا پەرتەوازەیی پارتە سیاسییەکانە. خەڵکی ناوخۆ دەبێت فشار بکەن کە پارتەکان "ژووری ئۆپەراسیۆنی هاوبەش" دروست بکەن. لە کاتی جەنگدا، دونیا گوێ لە "یەک دەنگ" دەگرێت، نەک دەنگی پەرتەوازە.

  • چوارەم: پاراستنی ژێرخانی مرۆیی:

ئێران هەوڵ دەدات شەڕەکە بباتە ناو شارە کوردییەکان. خەڵک دەبێت هۆشیار بن کە بەکارهێنانی چەک لە ناو شارەکاندا لە قۆناغی سەرەتاییدا لە بەرژەوەندی کورد نییە، چونکە ئێران دەستوەشێنە و بە دوای پاساوێکدا دەگەڕێت بۆ بۆردومانی شارەکان (وەک ئەوەی لە مهاباد و سنە کردی). خەباتی مەدەنی فراوان (مانگرتن) کاریگەرترە لە شەڕی پارتیزانی لەم قۆناغەدا.

دەرەنجام و پەیام:

هێرشەکانی سەر کۆرمۆر و هەولێر نیشانەی"ترسی ئێران"ـە نەک بەهێزیی. ئێران دەزانێت ئەگەر وزەی کوردستان سەربەخۆ بێت و ڕۆژهەڵات ڕاپەڕێت، کۆتایی هەژموونەکەیەتی.

بۆ پارتە سیاسییەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان : ئێستا کاتی "چاودێری ورد" و "ڕێکخستنی بێدەنگی"ـیە. ئەگەر شەڕی گەورە ڕووبدات، دەرفەتێکی مێژوویی دێتە پێشەوە، بەڵام ئەو دەرفەتە تەنها بۆ ئەوانەیە کە پلانیان هەیە چۆن ئیدارەی خۆیان بدەن، نەک ئەوانەی تەنها چاوەڕێی ڕووخانی ڕژێمن بە دەستی دەرەکی. کورد، ئێستا بە گشتی پێویستی بە "عەقڵی سارد و دڵی گەرم" هەیە لەم قۆناغەدا، بە واتایەی دەبێت پشوو درێژ بێت.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر