📖 فصل سی‌ودوم: دیدار با شیخ سهروردی در دشت نور
🌅 «دانش‌آموزان مدارس بی‌دیوار» کە از مناطق ایلام، کرمانشان ولرستان بە اردو آمدە بودند ، یک روز هنگام غروب، کنار چشمه‌ای کوچک نشسته بودند. استادشان از آنها خواست چشمانشان را ببندند، نفس عمیقی بکشند و تصور کنند دارند به سرزمین نور سفر می‌کنند...
ناگهان، کودکان در دل خیالشان، مردی را دیدند
با ردایی از جنس نور. استاد گفت:
«این، شیخ سهروردی است، پیر راه روشنایی.»
شیخ سهروردی لبخندی زد و رو به کودکان گفت:
«دوستان کوچک من! می‌دانستید که هر چیزی در این جهان از نور ساخته شده؟ سنگ، آب، برگ، حتی فکرهای شما! هر چه نورانی‌تر باشد، به حقیقت نزدیک‌تر شده. نور، عشق را بیدار می‌کند و عشق، راه را روشن.»
یکی از دانش‌آموزان پرسید:
«یعنی ما هم می‌توانیم مثل تو نور را ببینیم؟»
شیخ سهروردی پاسخ داد:
«بله! نور تنها از چشم دیده نمی‌شود. گاهی از دل دیده می‌شود. وقتی عشق، راستی، و دانایی را همراه کنی، دلت روشن می‌گردد، و آن‌وقت هر جا نگاه کنی، نور را می‌یابی.»
🌳 استاد از کودکان خواست روی چمن‌ها بنشینند. شیخ
سهروردی ادامه داد:
«یادتان باشد، دانش تنها از کتاب یا عقل نیست. دانش از تجربه هم هست، از عشق هم هست، از سکوت و شنیدن هم هست. وقتی همه این راه‌ها را کنار هم بگذارید، پلی می‌سازید از دل به سرزمین نور.»
🌅 کودکان چشم‌هایشان را باز کردند. کنار چشمه،
هنوز استادشان نشسته بود، لبخندی بر لب داشت.
«حالا می‌دانید چرا ما در مدارس بی‌دیوار درس می‌خوانیم؟»
«بله!» یکی از کودکان
گفت،
«برای اینکه یاد بگیریم نور را ببینیم… حتی وقتی چشم‌هامان بسته باشد.»
✅ یادگار شیخ سهروردی برای دانش‌آموزان بی‌دیوار:
دانش تنها از عقل نیست، از عشق و تجربه هم هست.
حقیقت مانند نور، از شرق (یعنی از دل) طلوع می‌کند.
راه رسیدن به روشنایی، ترکیب دانستن، عشق‌ورزیدن،
و تجربه‌کردن است.
دیدگاه
شیخ اشراق از نگاه دانش‌آموزان مدارس بی‌دیوار
شیخ اشراق، فیلسوفی از سرزمین نور
«شهاب‌الدین یحیی سهروردی» را پدیدآورنده مکتب فلسفی «حکمت اشراق» می‌دانند. او در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم زندگی می‌کرد و لقبش را «رهبر افلاطونیان جهان اسلام» گذاشتند. سهروردی، فلسفه‌ای را ایجاد کرد که هم از عقل بهره می‌گیرد، هم از عشق و کشف و شهود.
او می‌گفت عقل تنها راه رسیدن به دانش نیست. راه دیگری هم هست: راه دل، راه نور، راه عشق، راهی که از شرق، یعنی از سرزمین نور، می‌تابد.
حکمت اشراق چیست؟
حکمت اشراق یعنی راهی برای رسیدن به حقیقت از طریق «نور». سهروردی معتقد بود:
هر چیزی از نور مطلق یعنی «نورالانوار» سرچشمه می‌گیرد.
مرتبه هر موجود بستگی به دوری یا نزدیکی‌اش به نور مطلق دارد.
هر چقدر چیزی نورانی‌تر باشد، به حقیقت نزدیک‌تر
است.
عشق، پلی به‌سوی نور
برای سهروردی، عشق فرزند عقل، برادر زیبایی،
و همراه اندوه بود. عشق را محبتی بی‌حد می‌دانست که انسان را از اسارت بدن آزاد می‌کند
و باعث بقا و جاودانگی جان می‌گردد.
اندیشه سیاسی شیخ اشراق
شیخ معتقد بود جامعه‌ای سعادتمند خواهد بود که حاکمی دانا، عارف و عادل آن را هدایت کند. او حکیمِ متأله (یعنی فردی که هم دانشمند باشد، هم عارف) را شایسته حکومت می‌دانست. چنین جامعه‌ای از ظلمت دور شده و به نور نزدیک می‌گردد.
حکمت خسروانی
شیخ سهروردی از دانش سرزمین نور هم بهره می‌برد. او معتقد بود این دانش، دانش پادشاهان و موبدان آن سرزمین است، دانشی عمیق و توحیدی که قبل از ظهور اسلام هم ریشه‌های محکم داشت.
حکمت اشراق، پلی میان عقل و عشق
سهروردی توانست فاصله میان عقل محض (حکمت مشاء) و عشق محض (تصوف) را از میان بردارد. او روشی را پایه‌گذاری کرد که هم عقل را جدی می‌گیرد، هم عشق را، هم دانش را ارج می‌نهد، هم تجربه‌های درونی و کشف را.
راز ماندگاری شیخ اشراق
«شهاب‌الدین یحیی
سهروردی» تنها فیلسوفی نبود که مسائل فلسفی را مطالعه کرد، بلکه فردی بود که توانست
از طریق «گفت‌وگو»، فاصله میان فرهنگ‌های مختلف را کوتاه کند. او توانست از دانش سرزمین
نور، یونان، اسلام و دیگر تمدن‌ها درس بگیرد، آنها را بیامیزد، و راهی جدید برای رسیدن
به روشنایی حقیقت بیابد.
حکمت اشراق را چرا باید بشناسیم؟
امروز، دانش‌آموزان مدارس بی‌دیوار می‌توانند از راهی که شیخ سهروردی گشوده، بیاموزند:
دانش تنها از عقل نیست، بلکه عشق، شهود، زیبایی، و اخلاق هم راهی به‌سوی دانایی هستند.
تعامل و گفت‌وگو میان فرهنگ‌ها باعث رشد دانش و روشنایی دل‌ها می‌گردد.
راه رسیدن به روشنایی، از درک تنوع افکار، احترام
به آنها، و آزادی اندیشه می‌گذرد.
یادگار سهروردی برای ما
«حکمت اشراق» یعنی یاد بگیریم که دانش، عشق، زیبایی، اخلاق، و آزادی را از هر جا که هست بگیریم، آنها را بپروریم، و از آنها پلی بسازیم میان دل‌های انسان‌ها… پلی از شرق، از «سرزمین نور».
✅ خلاصه درس
سهروردی فیلسوفی بود که راهی میان عقل، عشق، و کشف و شهود یافت.
او از فرهنگ‌های مختلف، به‌ویژه سرزمین نور، درس گرفت.
مکتب او، یعنی حکمت اشراق، هنوز هم پلی برای
گفت‌وگوی فرهنگ‌ها، دانش‌ها، و انسان‌هاست.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر